"با مفاصل خود مهربان باشیم"

 راه های پیشگیری و درمان آرتروز

آرتروز (استئوآرتریت)، شایع ترین نوع التهاب مفاصل  و یک بیماری مزمن و جدی می باشد. حداقل 240 میلیون نفر در دنیا از آرتروز رنج می برند. حدود 20 درصد از افراد بالای 50 سال در کشور، از آرتروز رنج می برند. نکته مهم در مورد آرتروز این است که آرتروز نه تنها باعث کاهش فعالیت بدنی افراد می گردد، بلکه به دلیل کم تحرکی ناشی از آرتروز، احتمال سایر بیماری ها مثل بیماری های قلبی، دیابت، فشارخون و چاقی نیز افزایش می یابد. در نتیجه آرتروز نه تنها زندگی اجتماعی انسان، بلکه زندگی اقتصادی ما را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.

آرتروز عمدتاً در مفاصل دستها، زانوها و مفصل ران اتفاق می افتد. در آرتروز، غضروف داخل مفصل دچار آسیب شده و استخوان زیر آن نیز شروع به تغییر می کند. این تغییرات به آرامی رخ می دهد و در طی زمان بدتر شده و باعث درد، سفتی و تورم در مفاصل گرفتار می شود.  با  توجه به افزایش امید به زندگی در کشور و افزایش تعداد سالمندان از یک طرف و به دلیل شیوع سبک زندگی ناسالم، به ویژه کم تحرکی و مصرف غذاهای پرکالری (فست فودها، غذاهای چرب و ...) و در نتیجه افزایش چاقی در جامعه، انتظار می رود در سال های آتی، شیوع آرتروز نه تنها به نسبت کل جمعیت افزایش یابد، بلکه آرتروز در سنین پایین تر نیز (به دلیل سبک زندگی ناسالم) بیشتر مشاهده شود. نکات فوق، اهمیت اقدامات پیشگیرانه و داشتن سبک زندگی سالم را بیش از پیش مطرح می نماید.

آرتروز یک نتیجه غیرقابل اجتناب در دوران پیری نیست.

می توان با اقداماتی ساده به پیشگیری یا به تأخیر انداختن آن  کمک نمود.

بر اساس مطالعات اخیر، 4 اقدام اساسی زیر برای پیشگیری و درمان آرتروز توصیه می گردد:

1 - آموزش خودمراقبتی: برگزاری دوره های آموزشی به منظور افزایش آگاهی افراد برای مدیریت علایم بیماری، ارتقای کیفیت زندگی بیماران و درنتیجه، کاهش هزینه های ناشی از بیماری.

2 - فعالیت فیزیکی: فعالیت منظم روزانه (حداقل نیم ساعت پیاده روی در روز) می تواند نه تنها از آرتروز بلکه از بسیاری از بیماری های مزمن دیگر مثل دیابت، بیماری های قلبی و چاقی نیز پیشگیری نماید. فعالیت فیزیکی باعث کاهش درد ناشی از آرتروز و بهبود عملکرد فیزیکی فرد می شود.

3 - وزن مناسب: میزان آرتزوز زانو در افراد چاق و خیلی چاق، 2 تا 3 برابر بیشتر از افراد با وزن طبیعی می باشد. اگر اضافه وزن دارید، حتماً از همین امروز با مشورت با پزشک، یک برنامه مناسب برای کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده آل خود داشته باشید.  یک کیلوگرم کاهش وزن، باعث 4 کیلوگرم کاهش فشار بر روی زانوهای شما می شود. 7 کیلوگرم کاهش وزن، به میزان 50% درد زانو را کاهش می دهد.

4 - پیشگیری از صدمه به زانو: صدمه به زانو می تواند در اثر افتادن، تصادف وسایل نقلیه، در حین ورزش و در هنگام کار اتفاق بیافتد. افراد با سابقه آسیب به زانو (حتی در صورت درمان اولیه)، 3 تا 6 برابر بیشتر احتمال دارد که دچار آرتروز زانو شوند. مشاغلی که نیاز به خم شدن مکرر زانو و چمباتمه زدن دارند، بیشتر باعث آسیب به مفصل زانو می شوند.

تقویت عضلات و ورزش هایی که به حفظ تعادل کمک می کنند مثل تای چی (Tai Chi) می تواند خطر شکستگی را کاهش دهند.

منابع:

 منبع 1 -  انجمن روماتولوژی ایران

Source 2 - “A National Public Health Agenda for Osteoarthritis : 2020 Update “, Osteoarthritis Action Alliance, CDC( Center for Disease Control and Prevention),Arthritis Foundation

Source 3 - Nicholas D.Clement et al(2016),Osteoarthritis on obese populations: where are we now?, Annals of Joint.

ترجمه و تنظیم: دکتر حبیب اله مسعودی فرید :متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی